Bu dönemde, bazı ürün ve hizmet gruplarında dikkat çekici fiyat artışları görülürken, bazı kalemlerde ise fiyat düşüşleri kaydedildi.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Verileri:
On İki Aylık Ortalamalar: On iki aylık ortalamalara göre ise TÜFE’deki artış %51,26 oldu.
Aylık Değişim: Mart ayında TÜFE, bir önceki aya göre %2,46 oranında artış gösterdi.
Yıllık Değişim: Geçen yılın aynı ayına göre TÜFE’deki artış oranı %38,10 olarak gerçekleşti
Fiyatı En Çok Artan Ürün ve Hizmetler:
Patates: Mart ayında fiyatı en fazla artan ürün %42,1’lik yükselişle patates oldu. Bu artış, tarım ürünlerindeki arz-talep dengesizlikleri ve mevsimsel koşullardan kaynaklanıyor olabilir.
Evcil Hayvan Ürünleri: Evcil hayvanlarla ilgili ürünlerde %23,85 oranında bir fiyat artışı gözlendi. Evcil hayvan sahipliğinin artması ve bu ürünlere olan talebin yükselmesi, fiyatları etkileyen faktörler arasında sayılabilir.
Şans Oyunları: Şans oyunları harcamalarında %22,82’lik bir fiyat artışı yaşandı. Bu durum, ilgili hizmetlere olan talebin artması veya vergi düzenlemelerinden kaynaklanıyor olabilir.
Taze Sebzeler (Patates Hariç): Taze sebzelerde (patates hariç) %19,9 oranında fiyat artışı kaydedildi. Mevsimsel etkiler ve üretim maliyetlerindeki artış, bu yükselişe neden olmuş olabilir.
Taze Meyveler: Taze meyve fiyatları %11,21 oranında yükseldi. İklim koşulları ve hasat dönemlerindeki değişimler, fiyatları etkileyen unsurlar arasında bulunuyor.
Sigaralar: Sigara fiyatlarında %10,85’lik bir artış gerçekleşti. Vergi artışları ve düzenlemeler, bu fiyat yükselişinin temel sebepleri arasında yer alıyor.
Kahvaltılık Tahıl Ürünleri: Kahvaltılık tahıl ürünlerinin fiyatları %10,73 oranında arttı. Küresel tahıl fiyatlarındaki dalgalanmalar ve üretim maliyetlerindeki artış, bu yükselişe katkıda bulunmuş olabilir.
Fiyatı En Çok Azalan Ürün ve Hizmetler:
- Hava Yolu ile Yolcu Taşımacılığı: Mart ayında en fazla fiyat düşüşü %18,13 ile hava yolu ile yolcu taşımacılığında gerçekleşti. Pandemi sonrası seyahat kısıtlamalarının gevşetilmesi ve rekabetin artması, bu düşüşün sebepleri arasında sayılabilir.
- Kara Yolu ile Şehirler Arası Yolcu Taşımacılığı: Bu hizmetin fiyatında %5,28’lik bir azalma görüldü. Akaryakıt fiyatlarındaki dalgalanmalar ve rekabet koşulları, fiyat düşüşüne etki etmiş olabilir.
- Çocuk Giyim: Çocuk giyim ürünlerinde %4,76 oranında fiyat düşüşü yaşandı. Sezon sonu indirimleri ve stok azaltma çabaları, bu düşüşün nedenleri arasında olabilir.
- Kadın Giyim: Kadın giyim ürünlerinin fiyatları %4,57 oranında geriledi. Moda sektöründeki rekabet ve indirim kampanyaları, fiyatların düşmesine katkı sağlamış olabilir.
- Tereyağı: Tereyağı fiyatlarında %2,74’lük bir düşüş kaydedildi. Süt üretimindeki artış ve stok seviyelerinin yükselmesi, bu fiyat düşüşüne neden olmuş olabilir.
Ana Harcama Gruplarına Göre Değişimler:
“I am British.”
Alkollü İçecekler ve Tütün: Mart ayında bu grupta %9,96 oranında bir artış yaşandı. Özellikle sigara fiyatlarındaki artış, bu gruptaki yükselişi tetikledi.
Gıda ve Alkolsüz İçecekler: Bu grupta %4,94’lük bir artış kaydedildi. Taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükseliş, gıda enflasyonunu artıran faktörler arasında.
Eğitim: Eğitim harcamalarında %4,68 oranında bir artış görüldü. Eğitim materyalleri ve özel okul ücretlerindeki artışlar, bu yükselişe katkıda bulundu.
Yıllık Bazda En Yüksek Artış Gösteren Harcama Grupları:
Mart 2025 itibarıyla yıllık bazda en fazla fiyat artışı görülen harcama grupları da TÜİK tarafından açıklandı. Bu veriler, uzun vadeli enflasyonist baskının hangi kalemlerde daha yoğun hissedildiğini ortaya koyuyor:
- Eğitim: Yıllık %104,07 artışla zirvede yer aldı. Özel okul ücretleri, servis maliyetleri ve yardımcı eğitim materyallerindeki fiyat artışları, bu yükselişi tetikleyen temel etkenler arasında.
- Lokanta ve Oteller: %95,82’lik artışla ikinci sırada. Gıda maliyetlerindeki yükselişin, dışarıda yeme içme hizmetlerine doğrudan yansıması, bu alanda enflasyonist baskıyı artırıyor.
- Sağlık: %81,25’lik artışla dikkat çekiyor. İlaç ve tedavi hizmetleri maliyetlerindeki yükseliş, özellikle özel hastane ve muayene ücretlerinde hissedilir düzeyde.
- Giyim ve Ayakkabı: %58,82 artışla, mevsim geçişleri ve döviz kuru etkileriyle fiyatların en çok dalgalandığı kalemlerden biri oldu.
Ekonomistler, Mart ayı enflasyon verilerinin yalnızca belirli ürünlerde değil, geniş bir tüketim sepetinde etkili olduğunu ve bu durumun “yayılmacı enflasyon” riskine işaret ettiğini vurguluyor. Özellikle eğitim, konaklama ve sağlık gibi temel hizmet kalemlerindeki artışlar, yalnızca dar gelirli kesimi değil, orta gelirli sınıfları da doğrudan etkiliyor.
Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Burak Arzova’ya göre, “Enflasyondaki yukarı yönlü ivmenin yılın ikinci çeyreğinde de süreceği öngörülüyor. Çünkü maliyet baskıları üretim tarafında hâlâ çözülmüş değil ve iç talep hâlen dirençli.”