Trump yönetimi, Çin menşeli bazı ürünlere yönelik %104 oranında gümrük vergisi uygulanacağını resmen duyurdu ve bu kararın hemen yürürlüğe girdiğini açıkladı. Bu adım, yalnızca iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri değil, küresel ticaret dengelerini de derinden sarsabilecek potansiyele sahip.
Neden %104? Trump’tan “Ekonomik Savaş” Mesajı
“Çin bize yıllardır adil davranmadı. Artık ekonomik teslimiyet devri bitmiştir. Bu vergiler, Amerikan sanayisini ve işçisini korumak için atılmış zor ama gerekli bir adımdır.”
Tarifenin özellikle elektronik, çelik, alüminyum ve ileri teknoloji ürünlerini kapsadığı belirtiliyor. Bu da, Çin’in dış ticaretinde büyük yer tutan sektörlerin doğrudan hedef alındığını gösteriyor.
Piyasalar Karıştı: Küresel Endekslerde Sert Düşüş
Trump’ın duyurusunun ardından global finansal piyasalar adeta çalkalandı. Asya borsaları sabah saatlerinde hızla kırmızıya dönerken:
Tokyo Nikkei 225 endeksi %5’in üzerinde düşerek 32.475 puana kadar geriledi.
Şanghay, Hong Kong, Seul ve Sidney borsaları da benzer şekilde %3 ila %6 arasında değer kaybetti.
ABD’de S&P 500 %1,6 gerilerken, Nasdaq %2,1 düşüşle günü kapattı.
Yatırımcılar, bu sert adımın ardından iki süper güç arasındaki gerginliğin yeni bir ticaret savaşına evrilebileceğinden endişe ediyor.
Çin’in Cevabı Sert Oldu: “Sonuna Kadar Mücadele Edeceğiz”
Pekin yönetimi, ABD’nin bu adımına kısa sürede çok net bir yanıt verdi. Çin Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada:
“ABD’nin bu tek taraflı ve agresif adımı, uluslararası ticaret düzenine açıkça meydan okumadır. Çin asla bu dayatmaları kabul etmeyecek ve kendi ekonomik egemenliğini savunmak için sonuna kadar mücadele edecektir.”
Çin’in hangi ürün gruplarına karşılık vereceği henüz netleşmese de, ithal otomobiller ve tarım ürünlerine misilleme yapılması gündemde.
Küçük ve Orta Ölçekli ABD Şirketleri de Endişeli
Bu hamle Çin’i hedef alıyor olsa da, bedelini ilk aşamada Amerikan küçük işletmeleri ödeyebilir. Özellikle Çin’den hammadde ve ürün ithal eden üreticiler ve e-ticaret firmaları, bu yüksek tarifeler nedeniyle maliyet patlaması yaşayacak.
Siparişlerini durduran firmalar var.
Bazıları tedarik zinciri sorunları nedeniyle üretimi askıya aldı.
Bazı sektör temsilcileri, iflasların kapıda olduğunu söylüyor.
ABD Ulusal Küçük İşletmeler Derneği (NSBA), bu gelişmelerin binlerce işletmeyi doğrudan etkileyeceğini ve yerel ekonomilerde ciddi daralmalar yaratabileceğini açıkladı.
Ekonomistlerin Uyarısı: Resesyon Riski Artıyor
Ekonomi uzmanları ise Trump’ın gümrük tarifesi hamlesini riskli buluyor. JPMorgan analistlerine göre, bu karar ABD ekonomisine 400 milyar dolara yakın bir ek vergi yükü getirebilir. Bu da hem tüketicilerin alım gücünü düşürebilir hem de iç talepte daralmaya neden olabilir.
“Bu tür korumacı politikalar kısa vadede siyasi prim getiriyor olabilir, ancak uzun vadede büyümeyi, ticaret hacmini ve istihdamı olumsuz etkiler.”
Küresel Ekonomide Yeni Bir Sarsıntı mı?
Ticaret savaşlarının yeniden alevlenmesi, özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından da tehlikeli. Yatırımcıların riskli varlıklardan kaçmasıyla birlikte döviz kurlarında dalgalanma, sermaye çıkışları ve emtia fiyatlarında oynaklık artabilir. Enerji, maden ve tarım ürünleri piyasalarında belirsizlik şimdiden hissediliyor.
Sonuç: Ekonomik Satrançta Yeni Hamleler Kapıda
Trump’ın %104’lük tarifesi, Çin’e sadece ekonomik değil, siyasi bir mesaj niteliği taşıyor. Ancak bu hamle aynı zamanda ABD’nin iç piyasasında ve dünyada geniş yankılar uyandırarak küresel ekonomik düzende yeni kırılmalara neden olabilir.
Gözler şimdi Çin’in karşı hamlesinde. Ticaret değil, strateji konuşuluyor. Ve bu oyunda herkesin kaybetme ihtimali var.
