Bahar aylarında yaşanan ani sıcaklık düşüşleriyle birlikte özellikle meyve üreticileri ve örtü altı tarım yapan çiftçilerin zarar gördüğü olayla ilgili olarak, hasar tespit çalışmalarının başladığını duyuran Yumaklı, “Üreticimizin her zaman yanındayız. Kimsenin mağdur olmasına müsaade etmeyeceğiz,” dedi.
❄️ Don Olayı Nereleri Etkiledi?
Geçtiğimiz hafta ülkenin birçok bölgesinde geceleri ani sıcaklık düşüşleri yaşandı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre:
- İç Anadolu,
- Ege’nin iç kesimleri,
- Marmara’nın yüksek rakımlı alanları,
- Doğu Anadolu’nun kuzeyi
başta olmak üzere birçok bölgede sıcaklıklar sıfırın altına düştü. Özellikle kayısı, kiraz, elma, ceviz ve üzüm bağlarında önemli zararın olduğu ifade ediliyor.
🧑🌾 Üretici Zor Durumda: “Bir Yıl Boşa Gitti”
Zirai don, tarım sektöründe en korkulan doğal afetlerden biri. Hasat zamanı gelmeden, ürünü daha çiçekteyken veya meyveye dönmeden yok edebilen bu olay, üreticiler için yalnızca maddi değil, psikolojik bir darbe de anlamına geliyor.
Malatya’dan bir kayısı üreticisi:
“Geçen yıl kuraklık, bu yıl don. Sabah kalktık, ağaçların çiçekleri simsiyah. Zirai ilaç da fayda etmedi. Bir yıllık emek bir gecede gitti.”
📋 Bakanlık Ne Yapacak?
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, açıklamasında şu adımları öne çıkardı:
- İl ve ilçe tarım müdürlükleri aracılığıyla sahada hasar tespit çalışmaları başlatıldı.
- TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) kapsamındaki poliçeli üreticiler için sürecin hızlandırılması sağlanacak.
- TARSİM dışında kalan üreticiler için de afet destek ödemeleri ve borç ertelemeleri gündeme alınacak.
- Don riskine karşı erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması planlanıyor.
“Çiftçimizin emeği kutsaldır. Biz sadece doğal afetin etkilerini ölçmeyeceğiz, aynı zamanda onların tekrar üretime dönmesini destekleyeceğiz,” diyen Yumaklı, afet karşısında yalnız bırakılmayacakları mesajını net verdi.
💰 Zarar Tazmini Nasıl Olacak?
Bakanlık kaynaklarına göre, zarar gören çiftçiler için şu mekanizmalar devreye girecek:
| Destek Türü | Uygulama Durumu |
|---|---|
| TARSİM hasar ödemesi | Poliçeli üreticilere 30 gün içinde |
| Borç ertelemesi | Ziraat Bankası ve Tarım Kredi’ye olan vadeli borçlar için 1 yıl |
| Doğrudan gelir desteği | Don kaynaklı zararı %30’un üzerinde olan üreticilere nakdi yardım |
| Mazot ve gübre desteği | Hasar gören alanlara ilave katkı |
Ayrıca, bazı bölgelerde üretim riskine göre mikro kredi ve yeniden üretim hibesi gibi önlemler de değerlendiriliyor.
🔬 Uzmanlar Uyarıyor: İklim Krizi Daha Çok Don Getirebilir
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Ayşen Yılmaz, son yıllarda bahar aylarında artan don olaylarının iklim değişikliğinin somut etkilerinden biri olduğuna dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Artık mevsimlerin dengesi değişti. Bahar erken geliyor ama gece sıcaklıkları hâlâ kış seviyesinde. Bu da çiçek açmış meyve ağaçları için felaket demek. Önümüzdeki yıllarda daha fazla erken uyarı sistemine ve koruyucu tarım teknolojisine ihtiyaç olacak.”
✅ Sonuç: Üreticinin Yaraları Sarılacak, Ama Kalıcı Çözümler Şart
Zirai don, doğrudan ürünün kendisini yok eden nadir afetlerden biri. Bu nedenle zarar aniden ve yüksek seviyede ortaya çıkıyor. Bakan Yumaklı’nın verdiği “yanınızdayız” mesajı, üretici cephesinde moral yaratmış olsa da, kalıcı çözüm için sadece zarar ödemesi değil, iklim dirençli tarım politikalarının yaygınlaştırılması gerektiği açık.
Çiftçi bu yıl da mücadele ediyor. Ama artık yalnızca donla değil, değişen doğayla ve değişmeyen destek mekanizmalarıyla da baş başa.
