Özellikle kamuya iş yapan müteahhitler, Katma Değer Vergisi (KDV) sisteminde uygulanan yüksek kesinti oranlarının işletme sermayelerini bloke ettiğini belirterek, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sesleniyor:
“Vergi adaleti istiyoruz. Yaptığımız işin karşılığını alamadan, devlete kesintili ödeme yapıyoruz. Bu yük taşınamaz hâle geldi.”
📌 Nedir Bu Tevkifat? Neden Gündemde?
İnşaat firmaları, özellikle kamu kurumlarına yaptıkları işlerde fatura kestiklerinde, faturanın içindeki KDV’nin büyük bir kısmını tahsil edemiyor. Bu oran, inşaat sektöründe şu anda %70’e kadar çıkabiliyor (örneğin 10’da 7 tevkifat).
Bu da şu anlama geliyor:
- Müteahhit, 1 milyon TL’lik bir iş yaptığında, KDV dahil 1.180.000 TL’lik fatura kesiyor.
- Ama bu faturanın içindeki KDV’nin %70’i, yani 126.000 TL’si doğrudan kesilerek Maliye’ye aktarılıyor.
- Geriye kalan 54.000 TL KDV ise müteahhidin hesabına geçiyor.
- Oysa müteahhit bu projede malzeme, taşeron, personel gibi kalemlere zaten bu vergiyi ödüyor.
Sonuç?
Vergiyi müteahhit ödüyor, tahsil etmeden. Hatta bu para devlette kalıyor ama müteahhidin borcu olarak kalıyor.
💬 Sektörün İçinden Yükselen Sesler: “Nakit Sıkışıklığı Kronikleşti”
Sektörde uzun yıllardır faaliyet gösteren Yüksek İnşaat Mühendisi Halil K., süreci şöyle özetliyor:
“Devlet bana ‘git okul yap, hastane yap, yol yap’ diyor. Yapıyorum. Faturamı kesiyorum ama ödül gibi değil ceza gibi kesiliyor. Aldığım paranın içinde stopaj, tevkifat, teminat kesintisi, SGK ve KDV var. Hepsi benden gidiyor. Taşeronuma neyle ödeme yapacağım?”
Özellikle küçük ve orta ölçekli taşeron firmalar, iş yaptıkça battıklarını söylüyor. Çünkü büyük projelerde bile ödeme 4–5 ay gecikebilirken, tevkifat kesintileri peşin uygulanıyor.
🔍 Tevkifat Ne İçin Uygulanıyor?
KDV tevkifatı, kamu kurumlarının ve büyük alıcıların hizmet aldıkları yüklenicilerden kaynaklanan verginin doğrudan devlete aktarılmasını sağlar. Yani devlet, “müteahhit devlete KDV borcu ödemezse ben riske girmeyeyim, doğrudan keseyim” der.
Ancak bu sistem artık nakit akışını tamamen kilitleyen bir modele dönüşmüş durumda. Çünkü:
- Malzeme fiyatları günlük artarken,
- Kamu ödemeleri gecikmeli yapılırken,
- İşçilik maliyetleri her ay zamlanırken,
- Tevkifat kesintileri gününde ve tam uygulanıyor.
Yani devlete olan yükümlülük aksatmıyor ama müteahhidin çalışanına maaş ödemesi, tedarikçisine çek kesmesi aksıyor.
📉 Sektörel Yansımalar: Zincirleme Tıkanma
Bu durumun sadece müteahhitleri değil, sektörün tamamını etkilediğini söyleyen İnşaat Müteahhitleri Federasyonu (İMFED) Genel Sekreteri şu ifadeleri kullandı:
“Yüklenici ödeyemezse alt taşeron ödeyemiyor. O ödeyemezse demirci, kalıpçı, elektrikçi mağdur oluyor. Zincirin ilk halkasında bir kırılma varsa, son halkaya yansıması kaçınılmazdır. Tevkifat sistemi bu zinciri esnetmek yerine katılaştırıyor.”
🧾 Talep Net: Oranlar Gözden Geçirilsin, Sistem Adil Olsun
Sektör temsilcileri, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan şu iyileştirmeleri bekliyor:
- Tevkifat oranları düşürülmeli (örneğin 7/10 yerine 4/10 ya da 3/10 gibi),
- Tahsil edilmeyen KDV için nakit iade süreci hızlandırılmalı,
- Kamu projelerinde geç ödemeler için caydırıcı tedbirler alınmalı,
- Tevkifat oranı, firmanın ölçeğine göre kademeli hale getirilmeli (KOBİ’lere ayrıcalık).
Bunların yanı sıra, müteahhitlerin “önce kes, sonra vergi iadesi için 9 ay bekle” düzenine de artık son verilmesi isteniyor.
🧮 Ekonomik Açıdan Tevkifatın Yarattığı Baskı
| Kalem | Güncel Durum |
|---|---|
| Ortalama KDV Tevkifat Oranı | %70 (7/10) |
| Tahsilat Gecikme Süresi | 90–150 gün arası |
| Malzeme Fiyat Artışı (yıllık) | %75–90 |
| Nakit Akış Riski | Yüksek (özellikle alt yüklenicide) |
| Krediye Bağımlılık Oranı | %65’e yaklaştı (sektörel ortalama) |
✅ Sonuç: İşin Bedelini Müteahhit Ödememeli
Devletin vergi güvenliği için geliştirdiği tevkifat uygulaması, bugün müteahhitler için önemli bir finansal baskıya dönüşmüş durumda. Proje başında alınmayan paralar, proje bitmeden tahsil edilemeyen KDV’ler ve biriken borçlar… Sektör artık “iş yapma” değil “ayakta kalma” savaşı veriyor.
Eğer kısa vadede çözüm üretilmezse, küçük ve orta ölçekli birçok müteahhit firma ya iş bırakacak ya da iflas edecek. Bu da sadece müteahhitleri değil, alt taşeronları, işçileri, tedarikçileri ve nihayetinde kamu projelerini de sekteye uğratacak.
Müteahhitler artık “yüklenici” değil, “yükü çeken” taraf olmak istemediklerini dile getiriyor.
